گفت‌وگو با نماینده تشکل‌های غیردولتی معلمان ایران

شیرزاد عبداللهی
ـــــــــــــــــــــــــــــــ

آموزش بین الملل (E.I) پنجمین کنگره خود را در شهر برلین آلمان برگزار کرد. در این اجلاس که به مدت 5 روز از 22 تا 26 جولای (31 تیر تا 4 مرداد) برگزار شد، 1800 نفر از 170 کشور جهان شرکت داشتند. از این تعداد هزار نفر عضو، 600 نفر مهمان و 200 نفر ناظر بودند. محمد خاکساری عضو شورای مرکزی کانون صنفی معلمان ایران، مهمان این کنگره بود. آموزش بین الملل یکی از سازمان های زیرمجموعه سازمان جهانی کار (ILO) وابسته به سازمان ملل است. محل برگزاری اجلاس هتل استرل برلین بود. شرکت کنندگان در کنگره امسال توجه خاصی به مسائل و مشکلات معلمان ایران داشتند. برای اولین بار نماینده ای از تشکل های غیردولتی معلمان ایران در این کنگره حاضر شده بود. روز جمعه با محمد خاکساری که تازه از سفر برلین برگشته بود، گفت وگوی کوتاهی شده است که می خوانید.

***

آقای خاکساری، رسیدن به خیر، کی وارد تهران شدید؟

خیلی ممنون، ساعت 5/3 بامداد جمعه، هواپیما در فرودگاه امام (ره) به زمین نشست. سرانجام ساعت 5/6 بامداد به سالن انتظار وارد شدم.

در این سفر چه نکاتی توجه شما را جلب کرده بود؟

کنگره در فضایی بسیار آرام برگزار شد. کارها همه منظم پیش می رفت. ادب و متانت بر گفتار و رفتار برگزارکنندگان و شرکت کنندگان حاکم بود. مهمترین شعار کنگره امسال برابری آموزشی و عدالت اجتماعی بود. تجربه مفیدی بود.

هزینه های مسافرت و اقامت شما را چه کسی تامین کرد؟

آموزش بین الملل از کانون صنفی به طور رسمی دعوت کرده بود که نماینده ای به کنگره بفرستد. در همان نامه گفته شده بود که هزینه مسافرت و اقامت یک نماینده از ایران را تقبل می کند.

آیا کانون صنفی به عضویت آموزش بین الملل پذیرفته شد؟

من در این کنگره به عنوان مهمان شرکت کردم. بررسی برای پذیرش عضویت رسمی کانون ادامه دارد. به هر حال تشکل هایی که عضو می شوند باید شرایط لازم را داشته باشند.

چه شرایطی؟

مهمترین شرط عدم وابستگی تشکل ها به دولت ها و نیز احزاب سیاسی کشورها است. آموزش بین الملل یک باشگاه سیاسی نیست، بلکه محلی برای گردهمایی اتحادیه ها و سندیکاهای صنفی معلمان و طرح مشکلات آنها و کمک به حل این مشکلات است.

آموزش بین الملل زیرمجموعه سازمان بین المللی کار (ILO) است، چه نسبتی بین معلمان و کارگران وجود دارد؟

از نظر ILO کارگر به کسی گفته می شود که در یک رابطه قرارداد کاری با کارفرما وارد می شود، بنابراین مجموعه معلمان، پرستاران، خبرنگاران، کارمندان دولتی و کارگران که همگی حقوق بگیر هستند، کارگر قلمداد می شوند و از کلیه حقوق مربوط به روابط کار باید برخوردار باشند و دولت های عضو موظفند که حقوق بنیادین کار که در پیمان های ILO ذکر شده است را رعایت کنند.

اعتراض آموزش بین الملل و سازمان جهانی کار به نقض کدام یک از حقوق معلمان و کارگران چشمگیرتر است؟

از جمله حقوق بنیادین کار که در پیمان های 87 و 98 آمده است، حق آزادی تجمع، تشکل و سازماندهی و مذاکره برای عقد قراردادهای جمعی است. در جریان مشکلاتی که سال گذشته و بهار امسال برای معلمان ایران پیش آمد، آموزش بین الملل و فدراسیون بین المللی اتحادیه های کارگری با نوشتن نامه به مقامات ایرانی خواستار رعایت حقوق معلمان شدند.

آیا شما در این کنگره سخنرانی هم داشتید؟

من به مدت چهار دقیقه در یکی از جلسات که آقای فرد ون لیوون دبیرکل e.I و دبیرکل ILO حضور داشتند، سخنرانی کردم. البته به زبان فارسی که همزمان به 7 زبان اصلی ترجمه می شد.

شما چه نکاتی را مطرح کردید؟

پیشنهاد کردم که یک کمیته برای استانداردسازی آموزش و تلاش برای ایجاد عدالت آموزشی در کشورها تشکیل شود. خواستار غیرسیاسی و غیرحزبی شدن آموزش و پرورش شدم. از انتخاب مدیران مدارس توسط معلمان حمایت کردم و گفتم که راه تقویت جامعه مدنی توانمند کردن NGOها است.

از مقایسه کانون با سایر اتحادیه ها و تشکل ها به چه نتیجه ای رسیدید؟

ما در ابتدای راهیم. با نمایندگان معلمان سوئد ملاقاتی داشتم، اتحادیه معلمان سوئد سابقه ای 100 ساله دارد و 80 درصد معلمان این کشور عضو اتحادیه هستند. راه دموکراسی تقویت اتحادیه های صنفی و NGOها است.

آیا با مسوولان E.I هم ملاقات کردید؟

بله، با این توضیح که درخواست ملاقات از طرف آنها بود. با آقای فرد ون لیوون دبیرکل آموزش بین الملل و معاون ایشان جداگانه ملاقات کردم. با آقای گای نایدر دبیرکل کنفدراسیون بین المللی اتحادیه های کارگری (C.U.T.I) و خانم کالاها مسوول حقوقی ILO هم ملاقات کردم.

اثرات حضور خود را در این کنگره چگونه ارزیابی می کنید؟

من فکر می کنم حضور نمایندگان مستقلی از جامعه معلمان ایران در این کنگره، تاثیر مثبتی بر افکارعمومی مردم دنیا دارد. عدم حضور نمایندگان واقعی معلمان باعث شیوع اخبار و اطلاعات مبهم، گنگ و بعضاً نادرست می شود. مسوولان کنگره به من گفتند که چند نفر آمده بودند به عنوان معلمان تبعیدی و گفته بودند صندلی ایران را به ما بدهید چون نمی گذارند از ایران کسی بیاید. اما آموزش بین الملل به آنها گفته بود که نماینده معلمان ایران در راه است و می آید. اگر مانع حضور ما که به هر حال قانون، مسائل حقوقی و صنفی را رعایت می کنیم، بشوند، ممکن است کسانی جای ما را بگیرند که این چارچوب ها را رعایت نمی کنند.

برخی معتقدند که این سازمان ها هدایت شده هستند.

من خیلی روی این مساله کنجکاو بودم و حتی با معاون آموزش بین الملل هم موضوع را مطرح کردم. به من گفت که در جنگ لبنان در تابستان گذشته، آموزش بین الملل به دولت اسرائیل به دلیل کشتار قانا اعتراض کرده است. یکی از اعضای هیات مدیره گفت ما از امریکا می خواهیم به جای جنگ در عراق، برای کودکان عراق مدرسه بسازد. اصلاً آموزش بین الملل جهت گیری سیاسی ندارد. من در این تردیدی ندارم.

اما مقامات و مسوولان این سازمان ممکن است وابسته به دولت ها و سیاست ها باشند.

چیزی که من در جریان این کنگره دیدم شیوه برگزاری انتخابات امکان نفوذ را از بین می برد. هیات مدیره جدید در این کنگره انتخاب شد که شامل 19 عضو است. 10 عضو از 5 قاره توسط نمایندگان هر قاره انتخاب می شوند. هر قاره دو نفر. 9 نفر دیگر هم با رای اعضای مجمع انتخاب می شوند. انتخابات جلو چشم همه صورت می گیرد. رئیس جلسه اهل آفریقای جنوبی بود. من شاهد بودم که در یک مورد که آرای موافق و مخالف به هم نزدیک بود، 6 بار رای گیری شد. انتخاب افراد تابع سیاست، نژاد، تابعیت و اینگونه مسائل نیست.

کنگره دنبال حل چه مسائلی است؟

مواردی مانند حقوق و دستمزد، منزلت، فضای آموزشی، بهداشت مدارس و امنیت شغلی معلمان از جمله نکات مورد توجه کنگره 2007 بود.

شما تجارب خود را از این کنگره به موقع در اختیار معلمان می گذارید؟

دست نوشته ها، بروشورها، جزوات و مجلاتی که همراه داشتم، الان در اختیار من نیست، به محض اینکه تحویل بگیرم، همه درک و برداشت و مشاهدات خودم را در اختیار همکاران می گذارم.